De geschiedenis van Elswout

Elswout, op de grens van Haarlem en Overveen, is één van de mooiste en best bewaarde buitenplaatsen van Nederland. Hier komen natuur en cultuur samen.

Van duingebied naar buitenplaats

Elswout werd in 1633 gesticht door Du Moulin aan de rand van het duingebied. De buitenplaats werd door de eigenaar gebruikt om in de vrije tijd de drukke stad de ontvluchten en te genieten van rust en ruimte. Tegelijkertijd werd duinzand afgegraven en met bootjes afgevoerd voor de uitbreiding van de omliggende steden, zoals Haarlem en Amsterdam. Elswout werd hierdoor steeds groter en de buitenplaats kwam een heel stuk lager te liggen dan het omliggende duingebied.

Elswout vroeger

Elswout is in handen van verschillende rijke eigenaren geweest, die ieder hun eigen stempel op de buitenplaats drukten. Zo zijn er verschillende versies van ‘Het Grote Huis’ geweest. De oudste nu nog zichtbare gebouwen stammen uit de tijd van Marselis, waaronder het poortgebouw en de koetshuizen. In zijn tijd was de symmetrische Franse tuinstijl in de mode, die nog te herkennen is aan de verschillenede strakke bomenlanen op Elswout, zoals de dubbele lindelanen langs de hertenbaan. Door Boreel werd de landschapsstijl toegepast. Symmetrie maakte plaats voor speelsheid wat gekenmerkt wordt door de afwisseling tussen bloemrijke weides met schapen en koeien, donkere bossen met hier en daar een tuinhuisje, smalle paadjes en kronkelende beekjes met daarover kleurrijke bruggetjes. Het grote huis, de orangerie, de modelboerderij en de vele kleinere gebouwtjes zijn in opdracht van de Borski’s gebouwd, één van de rijkste en beroemdste families op Elswout. Door hen werd de landschapsstijl uitgebreid en de schitterende moshellingen, die bestaan uit meer dan tachtig soorten mos, werden aangelegd.